همایون

دستگاه همايون شباهت بسيار به گام کوچک دارد. همايون يکى از بزرگ‌ترين دستگاه‌ها مى‌باشد که محبوبيت خاصى بين مردم ايران دارد. همايون آوازى است باشکوه و مجلل، آرام و در عين حال بسيار زيبا و دلفريب. برطبق قول 'مرحوم روح‌الله خالقي' : 'همايون ناصحى است مشفق و مهربان که با کمال شرم و آزرم با مستمعين خود مکالمه و درددل مى‌کند و با بيانى شيوا چنان نصيحت مى‌کند و پند مى‌دهد که هيچ سخنران را اين مهارت و استادى نيست.'

گونه‌ها و گوشه‌هاى دستگاه هايون عبارتند از:

چهارمضراب، درآمد اول، درآمد دوم (زنگ شتر)، مَواليان، چکاوک، طرز، بيداد، بيداد کُت، نى داوود، باوي، سوز و گداز، ابوالچپ، ليلى و مجنون، راوندي، نوروز عرب، نوروز صبا، نوروز خارا، نفير، فرنگ با شوشترى گردان، شوشتري، جامه‌دران، راز و نياز، ميگُلي، مؤالف، بختيارى با مؤالف، عُزّال، دِناسُري، رنگ فرح.

موسقى‌دانان ايرانى عموماً بيات اصفهان را اشتقاقى از دستگاه همايون مى‌دانند. همچنين بعضى موسيقى‌دانان بيات اصفهان را هم پايه با گام‌ هارمونيک مينور در موسيقى غربى مى‌شناسند.

چهار مضراب	درآمد دوم (زنگ شتر)
سوز و گداز	ابوالچپ
نفير	شوشترى
جامه‌دران	رنگ فرح

بيات اصفهان

آواز بيات اصفهان از آوازهاى قديم ايرانى است. آوازى است جذاب و گيرا؛ اين آواز ريتمى بين شادى و غم دارد.

گوشه‌ها و گونه‌هاى آواز بيات اصفهان عبارتند از:

درآمد، جامه‌دران، بيات راجه، قسمت دوم، فرود، کرشمه، سوز و گداز.

درآمد

جامه‌دران

بيات راجه